Mindfulness, to inaczej trening uważności, czyli ćwiczenia umysłu, dla osób, które nie radzą sobie ze stresem i negatywnymi emocjami. Jak się okazuje, może być on skuteczny także w przypadku depresji, uzależnień czy zaburzeń odżywiania.
Czym jest mindfulness?
Mindfulness jest praktyką polegającą na ćwiczeniu umysłu, które wykonuje się, aby zachować dobre zdrowie, zwiększyć energię życiową, oczyścić umysł oraz rozwinąć współczucie, cierpliwość oraz inne pożądane cechy. Osoby, które praktykują medytacje, traktują mindfullness jako sposób na redukcję stresu i wyciszenie.
Mindfulness to świadome skierowanie swojej uwagi na to, czego doznaje się w danej chwili — tu i teraz, czyli niewybieganie w przyszłość, ani niewracanie do przeszłości.
Ze względu na to, że człowiek często roztrząsa niepomyślne wydarzenia z przeszłości lub zamartwia się o przyszłość, zapomina o teraźniejszości. Ponadto dochodzi u niego do zaburzenia wewnętrznej równowagi emocjonalnej, często rozwoju zaburzeń lękowych, a nawet depresyjnych.
Dzięki treningowi uważności można odzyskać równowagę emocjonalną, nauczyć się koncentracji i relaksu, dowiedzieć się, jak radzić sobie ze stresem. Mindfulness pomaga zmniejszyć napięcie nerwowe, uspokajać się, w obliczu gniewu lub zdenerwowania, a jednocześnie czerpać energię z życia, cieszyć się z prostych rzeczy.
Jak powstał mindfulness?
Jon Kabat-Zinn amerykański neuropsycholog, pisarz, nauczyciel medytacji, i profesor medycyny był uczniem duchowych nauczyciela Zen, mnicha buddyjskiego Tchih Nhat Hanha. Jednocześnie napisał on też doktorat z biologii molekularnej.
Odkrył on, że można połączyć filozofię buddyjską z zachodnią psychologią oraz medycyną. Umieścił on swoje założenia mindfullness w kontekście naukowym, co przyniosło pozytywne rezultaty. Jak się okazało, pod wpływem praktykowania mindfullness osoby cierpiące na depresję zaczęły czuć się lepiej. Inni, którym dokuczał chroniczny ból, poczuli ulgę. Nawet dolegliwości takie jak przewlekłe choroby serca czy układu trawiennego stały się mniej dokuczliwe dla pacjentów. W niektórych przypadkach ustąpiły one całkowicie.
Ilość badań na temat uważności w ostatnich dekadach wzrasta w bardzo szybkim tempie. Okazuje się, że regularna praktyka uważności pozwala redukować poziom stresu, poprawia nastrój, wzmacnia system odpornościowy, ułatwia pozytywne postrzeganie siebie i mniej emocjonalne reakcje na trudne sytuacje. Ważnym elementem programów uważności, są medytacje, zawierające skanowanie ciała, uważność oddechu, uważność myśli i emocji.
Rodzaje treningów uważności
Najbardziej znany trening uważności stworzył pod koniec lat 70. ubiegłego wieku Jon Kabat-Zinn z Uniwersytetu Medycznego Massachusetts w Worcester. Był to MBSR, czyli Redukcja Stresu Oparta na Uważności.
Drugim rodzajem treningu mindfulness jest MBCT, czyli Terapia Poznawcza Oparta na Uważności. Jest ona rozszerzeniem klasycznego MBSR i została opracowana jako metoda zapobiegania nawrotom depresji.
Do jednych z najłatwiejszych i najskuteczniejszym sposobem na rozpoczynanie ćwiczeń uważności należy obserwacja oddechu. Praktyka uważności nadaje oddychaniu bardzo symboliczne znaczenie, ponieważ czynność ta towarzyszy nam od chwili narodzin do śmierci.
Alternatywny tryb umysłu
Praktyka uważności nie eliminuje negatywnych emocji i myśli ale pozwala im zagościć w naszym umyśle i ciele. Czyni to poprzez wyłączanie tzw.,” trybu autopilota”. Tryb ten wpływa na fakt, iż rzadko bywamy obecni „tu i teraz”. Żyjemy w przyszłości lub przeszłości, a teraźniejszość stosujemy jako środek do osiągnięcia pożądanych rezultatów.
Mindfulness pomaga w przełączeniu się na tzw. alternatywny bieg umysłowy, czyli „tryb bycia”. Jest to stan dający nam świadomość tego, co się dzieje w naszym umyśle i dookoła. Pozwala on konstruktywniej odnosić się do tego, co nam się przytrafia, zamiast reagować na to automatycznie. Pozwala też akceptować swoje myśli i uczucia i odejść im, gdy już jesteśmy na to gotowi. W mindfulness wykorzystuje się różne praktyki medytacyjne.