Z uwagi na to, że na ludzką stopę działa dużo przeciążeń oraz spotykają ją różnego rodzaju urazy, efektem są różnorakie zniekształcenia powodujące ból i dyskomfort oraz problemy estetyczne. Należą do nich m.in. haluksy.
Czym są haluksy?
Haluksy nazywane są inaczej paluchami koślawymi i są jedną z częściej spotykanych dolegliwości ortopedycznych. Pojawiają się one znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn i występują przeważnie po 50 roku życia.
Samo określenie „haluks” etymologicznie pochodzi z łaciny od wyrażenia hallux valgus i oznacza zewnętrzne ustawianie się palucha. Co do tego schorzenia używa się również określenia „paluch koślawy”.
Haluks to wadliwe ustawienie dużego palca u stopy, którego przyczyną jest zmiana w ustawieniu kości śródstopia oraz biomechanika stopy. Kość łącząca się z paluchem wystaje wówczas od wewnętrznej strony stopy, a duży paluch ma tendencje do przesuwania się ku kolejnemu palcowi i zaczyna na niego zachodzić.
Z czasem zmiany te mogą spowodować zapalenie w obrębie zniekształconego stawu.
Objawy haluksów
Zwiększające się coraz bardziej zniekształcenie stopy wpływa na uczucie ucisku, szczególnie po założeniu butów, i powoduje nieprawidłowy chód. Oprócz niewłaściwego ustawienia palca po wewnętrznej stronie stopy pojawia się bolesne zgrubienie u jego podstawy. Do innych objawów, jakie towarzyszą haluksom, zaliczamy również:
- zapalenie wysiękowe kaletki, które pojawia się na wysokości stawu śródstopno-palcowego,
- bolące zgrubienia naskórka powstałe pod wpływem ucisku,
- podwichnięcie stawu śródstopno-palcowego,
- niekiedy opuchlizna zaczerwienienie oraz pęcherze,
- silny ból stopy w przypadku noszenia zwykłego obuwia,
- przewlekły stan zapalny palucha i zniekształcenie palucha,
- sztywność palucha,
- ból, na który nie pomagają niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Przyczyny powstawania haluksów
Przyczyny powstawania haluksów są w znacznym stopniu genetyczne, a 70 proc. ich występowania pojawia się rodzinnie w linii żeńskiej. Powoduje je w większości zwiększona wiotkość więzadeł słabo stabilizująca kościec stopy. Wpływa ona na niestabilność pierwszej kości śródstopia i powoduje jej przesunięcie.
Również obecność różnego rodzaju wad wpływa na pojawienie się haluksów. Należą do nich:
- płaskostopie podłużne,
- koślawość tyłostopia,
- przykurcz mięśnia trójgłowego łydki,
- reumatoidalne zapalenie stawów
- polio.
Jednakże istnieje szereg przyczyn powstawania haluksów, na które mamy wpływ. Według badań przeprowadzonych przez Amerykańskie Towarzystwo Ortopedyczne Stopy i Stawu Skokowego jedną z najbardziej istotnych jest noszenie niewłaściwego obuwia, albowiem z ich obliczeń wynika, że 88 proc. kobiet w Stanach Zjednoczonych nosi za małe obuwie, z czego 55 proc ma haluksy. Szczególną przyczyną powstawania haluksów jest noszenie butów z wąskimi czubkami i wysokim obcasem. Ponadto do rozwoju haluksów przyczyniają się również:
- unikanie ruchu,
- nadwaga,
- urazy,
- stojący tryb życia,
- egipski kształt stopy (najdłuższy pierwszy palec, a pozostałe malejące w linii prostej).
Jak leczyć haluksy?
W zależności od stopnia zaawansowania choroby istnieje kilka metod leczenia haluksów. Początkowo wystarczyć może leczenie zachowawcze, czyli noszenie wkładek ortopedycznych, zmniejszenie masy ciała oraz wzmacniające mięśnie stopy ćwiczenia. Skuteczna bywa również fizykoterapia przeciwbólowa i przeciwzapalna oraz kinezyterapia.
W przypadku braku poprawy pomóc może również operacja haluksów, którą zrobić trzeba zanim dojdzie do zniszczenia stawu śródstopno-palcowego, co doprowadzić może do konieczności założenia endoprotezy i wydłużenia się okresu rehabilitacji.
Na czym polega operacja haluksów?
Operacja haluksów polega na ścięciu nieprawidłowo ułożonego fragmentu kości i korekcie stawu palucha. Po ścięciu pierwszej kości śródstopia zespala się ją za pomocą niewielkich tytanowych śrubek oraz jeśli zaistnieje taka potrzeba, koryguje się wady pozostałych palców..
Zabieg ten trwa około 2 godzin i jest bezbolesny, ponieważ wykonuje się go w znieczuleniu.